Godziny otwarcia: Pn-Pt: 09:00-17:00, Sb: 10:00-14:00
Dereń jadalny (łac. Cornus mas) Cornelian Cherry, Kornelkirsche
Nasza szkółka posiada w sprzedaży wyłącznie sadzonki odmianowe szczepione/okulizowane co zapewnia powtórzenie cech rośliny matecznej (odmiany). Produkowane w ten sposób derenie szybciej wchodzą w okres owocowania (pierwsze owoce na 3 letnich roślinach) i cechują się większą plennością, masą owoców niż u gatunku właściwego.
W asortymencie posiadamy odmiany polskie i ukraińskie, wyłącznie o czerwonych owocach. Wszystkie oferowane odmiany są od kilku lat obserwowane przez nas na naszej plantacji. Do produkcji wdrożyliśmy tylko te, które spełniły wymagania odnośnie terminu dojrzewania w warunkach naszego kraju, plenności, nieprzemienności w owocowaniu oraz możliwości zbioru mechanicznego.
Sprzedawane przez nas sadzonki to jednoroczne okulanty, wysokości 70-100cm w doniczkach 2l. Wszystkie sadzonki mają całkowicie przekorzenioną doniczkę co pozwala to na dowolny termin sadzenia. Rośliny nie przechodzą stresu związanego ze zmianą warunków wzrostu jak to bywa w przypadku roślin kupionych z gołym korzeniem.
Dereń dla większości z nas jest mało znaną rośliną i mało kto wie, że był on uprawiany w Polsce od dawna. Niemal w każdym przypałacowym i dworskim ogrodzie można było znaleźć kiedyś krzew dereniowy. Gatunek ten należy do roślin długowiecznych. Niektóre spotykane okazy mają po 100-200 lat.
Choć w ciągu ostatnich lat odszedł troszkę w zapomnienie to obecnie w czasach, gdzie coraz większą uwagę zwracamy na zdrowe żywienie, powraca i cieszy się coraz większym zainteresowaniem.
Dereń w swoim naturalnym siedlisku jest dużym krzewem i osiąga rozmiary około 5m wysokości. Należy do jednych z najwcześniej kwitnących roślin, pierwsze kwiaty pojawiają się już w połowie marca. Krzewy obsypują się tysiącami drobnych, żółtych kwiatków czym przywabiają pierwsze owady zapylające. Dereń jest rośliną obcopylną za wyjątkiem nielicznych odmian, które wykazują częściową samopylność.
Owoce gatunku właściwego są drobne (do 2cm), ciemnoczerwone, owalne o dużym, procentowym udziale pestki w stosunku do miąższu, dojrzewają we wrześniu silnie osypując się z krzewu.
Cechą najważniejszą tego gatunku jest fakt, iż owoce derenia są bardzo bogate w cenne składniki odżywcze: witaminę C, żelazo, wapń, magnez, beta-karoten. Zawierają dużo antocyjanów, polifenoli, kwasów organicznych, flawonoidów co sprawia, że mają silne działanie antyoksydacyjne.
Odmiana polska (licencja Arboretum w Bolestraszycach) dojrzewająca pod koniec sierpnia. Owoce dojrzewają się w miarę równomiernie są słodkie, mają dużą zawartość cukru 14%. Barwa owoców jest ciemnoczerwona, udział pestki do miąższu 12% a waga owoców wynosi 3,3- 4,5g.
Ukraińska odmiana o bardzo smacznych, soczystych owocach dojrzewających w połowie sierpnia. Owoce kształtu owalnego i masie 5g, udział pestki 9%. Jest to odmiana corocznie obficie owocująca.
Odmiana ukraińska (siewka odmiany żółtej Jantarnyj) polecana głównie do spożycia na surowo ze względu na swój delikatny i słodki smak (zawartość cukru 12,7%). Owoce dojrzewają w połowie sierpnia, są jasnoczerwone, kuliste a ich średnia masa wynosi 5,8- 6g.
Odmiana pochodzenia ukraińskiego charakteryzująca się dużymi owocami 6- 9g. Owoce są słodko- kwaśne, ciemnoczerwone, jędrne i mają gruszkowaty kształt. Jest to najpóźniejsza odmiana w naszej ofercie, dojrzewa w drugiej połowie września.
Ukraińska odmiana o ciemnoczerwonych, butelkowych owocach osiągających masę 6- 7,5g. Owoce dojrzewają w drugiej połowie sierpnia. Udział pestki w owocu wynosi 10%. Charakterystyczną cechą tej odmiany jest nie opadanie owoców po dojrzeniu, dojrzałe owoce utrzymują się na roślinie 3- 4 tyg.
Wczesna odmiana ukraińska dojrzewająca w połowie sierpnia. Owoce ciemnoczerwone, kształtu gruszkowego o średniej masie 5- 6g, bardzo smaczne na surowo. Odmiana ta równomiernie dojrzewa i corocznie bardzo obficie owocuje.
Odmiana ukraińska dojrzewająca pod koniec sierpnia. Owoce owalne, ciemnoczerwone, słodko-kwaśne, o średniej masie 5,5- 6g, równomiernie dojrzewają i długo utrzymują się na krzewie. Miąższ dobrze odchodzi od pestki. Odmiana z charakteryzuje się wysoką i stabilną wydajnością.
Odmiana pochodzenia ukraińskiego o ciemnoczerwonych, butelkowych owocach dojrzewających na początku września.
Średnia masa owocu wynosi 6-7g a pestka stanowi około 10,5% masy.
Ukraińska odmiana o największych owocach osiągających średnio około 7g a w sprzyjających warunkach niekiedy nawet 10g. Owoce czerwono-czarne o gruszkowym kształcie, słodko-kwaśne, bardzo aromatyczne z małą pestką stanowiącą 7,5% masy owocu. Termin dojrzewania przypada na koniec sierpnia, dojrzałe owoce dobrze utrzymują się na krzewie a po zebraniu dobrze się przechowują.
Najpopularniejsza polska odmiana (wyhodowana w arboretum w Bolestraszycach), dojrzewająca w połowie września. Owoce ciemnoczerwone, kształtu gruszkowego, o średniej masie 3- 5,5g. Dzięki dużej zawartości cukrów wynoszącej 14% owoce są bardzo słodkie, przez wielu uważane za najsmaczniejsze.
Odmiana ukraińska zaczynająca dojrzewać pod koniec sierpnia. Owoce kształtu gruszkowego, ciemnoczerwone, o dużej masie wynoszącej średnio 7,5 g (w sprzyjających warunkach nawet 9g). Pestka stanowi 10% masy owocu.
Uprawa derenia jadalnego
Gatunek ten jest postrzegany jako niewymagający pod względem uprawowym, jednak by rośliny dobrze rosły muszą mieć spełnione odpowiednie warunki.
Dereń wymaga gleb zasadowych o odczynie pH 7-8. Na stanowisku gdzie planowane są nasadzenia nie mogą występować zastoiska wodne, dereń nie toleruje okresowych poddtopień. Przy uprawie derenia musimy zwrócić szczególną uwagę także na zasolenie gleby, przy zbyt wysokim Ec wzrost roślin zostaje zahamowany, dochodzi do zasychania blaszki liściowej po czym całe rośliny zamierają. Najlepiej rośnie na glebach przepuszczalnych i żyznych. Wymaga stanowisk słonecznych lub półcienistych, ma to duży wpływ na smak i wybarwienie owoców oraz ich tempo dojrzewania. Dereń jest rośliną odporną na mróz.
Sadzenie derenia
Przed przystąpieniem do sadzenia należy spulchnić glebę w rzędach na głębokość ok. 40-50cm w celu rozluźnienia struktury gleby i napowietrzenia jej. W ten sposób stworzymy odpowiednie warunki wzrostu młody korzeniom.
Na glebach ubogich, warto wprowadzić dodatkową próchnicę w postaci przekompostowanego obornika, torfu odkwaszonego, kompostu. Można to wykonać pasowo w rzędzie lub indywidualnie dosypując materii organicznej pod każdą roślinę.
Rośliny należy sadzić tak by miejsce szczepienia nie znalazło się pod ziemią. Na plantacjach warto zainstalować system nawodnienia. Dereń ma dość płytki system korzeniowy, w upalne dni wierzchnia warstwa gleby szybko przesycha i pojawiają się na roślinach niedobory wody objawiające się zasychaniem brzegów blaszki liściowej. Na nawadnianych plantacjach obserwujemy także różnice wzrostu szczególnie młodych roślin (mają dużo dłuższe przyrosty roczne) a także ma to wpływ na wielkość i jakość plonu.
Standardowe nasadzenia na plantacjach towarowych wykonuje się w rozstawie 4m między rzędami i 2-2,5m w rzędzie. Jeśli plantator zdecyduje się na silne cięcie roślin można te wymiary zmniejszyć do 3m międzyrzędzia i 1,5m w rzędzie.Przy wyborze takich parametrów trzeba pamiętać o sposobie zbioru na jaki się decydujemy i rozmiarach sprzętu uprawowego, jakim dysponujemy.
Obcopylność derenia wymaga posadzenia na plantacji przynajmniej dwóch odmian.
Dereń nie lubi przesadzania, szczególnie starsze osobniki. Warto kupować więc rośliny doniczkowane, z rozrośniętym systemem korzeniowym, w ten sposób unikniemy problemu z przyjęciem się roślin jak dzieje się to często w przypadku zakupu roślin z gołym korzeniem.
Nawożenie derenia
Jednym z ważniejszych czynników mających wpływ na powodzenie uprawy jest pH gleby, które musi utrzymywać się na poziomie nie niższym niż 7pH.
Wybierając stanowisko dla derenia powinno wykonać się analizę gleby aby móc, jeszcze przed sadzeniem uzupełnić brakujące składniki odżywcze i wykonać wapnowanie(kredą) jeśli pH mamy zbyt kwaśne.
W późniejszych latach warto również corocznie wykonywać wapnowanie by zapewnić optymalne warunki wzrostu roślinom. Dereń bardzo dobrze reaguje na nawożenie organiczne, można corocznie dostarczać roślinom przekompostowany obornik lub kompost. Przy stosowaniu nawozów mineralnych trzeba pamiętać by były to nawozy bezchlorkowe bo dereń jest wrażliwy na chlorki. Najlepiej stosować nawozy wieloskładnikowe a także takie które zawierają wapń.
Cięcie derenia
Dereń należy do roślin bardzo wcześnie zaczynających wegetację, już pod koniec lutego w roślinie zaczynają krążyć soki. Cecha ta ma bardzo duży wpływ na termin cięcia, który powinien przypaść na okres spoczynku rośliny czyli od końca września do końca lutego. Wykonując cięcie w tym terminie unikniemy wypływu soków z rośliny (dereń silnie „płacze”)a tym samym osłabienia jej.
Dereń dziko rosnący przybiera formę dużego krzewu, jednak na plantacje towarowe zaleca się prowadzenie roślin w formie drzewiastej. W związku z tym by uzyskać formę pienną należy w pierwszych latach wyciąć wszystkie gałęzie do wysokości 70 – 100 cm pozostawiając jeden główny pień i w następnych latach usuwać wszystkie pędy pojawiające się na tym odcinku.
Z doświadczeń przeprowadzonych na naszej plantacji obserwujemy, że dereń bardzo dobrze reaguje na cięcie na krótkopędy obsypując się bardzo dużą ilością kwiatów a co za tym idzie zwiększeniem plonu i masy owoców.
Podstawową formą prowadzenia drzewek derenia na plantacjach w Polsce jest forma kielichowa, pucharowa charakteryzująca się brakiem przewodnika. Roślina tak prowadzona posiada 4-5 silnych konarów rozłożonych równomiernie na zewnątrz pnia. Na naszej plantacji prowadzimy doświadczenie cięcia derenia w formie osiowej, wrzecionowej . Jest to forma, która ma duże zastosowanie u większości gatunków roślin owocowych przystosowanych do zbioru kombajnowego.
Forma ta pozwala na zagęszczenie nasadzeń do rozstawy miedzy rzędami do 3m i 1,5m w rzędzie. Dzięki temu można posadzić więcej roślin na danej powierzchni a co za tym idzie zwiększyć plon uzyskany z hektara.
Sadzonki pakujemy w skrzynio-palety 120×100 cm lub na wózki tzw. duńskie co zapewnia bezpieczny i ekonomiczny transport.
Rośliny zaopatrzone są w niezbędne dokumenty potrzebne przy transporcie roślin tj. paszport roślin.
